در یک پوشه قبل‌تر در رابطه با انواع دوربین دیجیتال عکاسی صحبت کردیم و در ادامه به انواع لنزهای دوربین عکاسی می‌پردازیم. وقتی از دنیای عکاسی و از انواع لنزهای موجود در بازار صحبت می‌کنیم گویی وارد یک میدان مین شده‌ایم. دانستن بیشتر در مورد عملکرد، فاصله کانونی و کاربردهای لنز می‌تواند در به کارگیری آنها در شرایط مناسب کمک کند و دانستن اینکه چه زمانی باید از لنز صحیح استفاده شود، فقط یک قدم به سمت عکاس بهتر شدن است. در این مقاله، نگاهی به انواع لنزهای دوربین و زمان صحیح استفاده از آنها می‌اندازیم. هدف اصلی در ساخت و طراحی لنزهای عکاسی تولید لنزهایی است که عیوب نوری (معروف به انحرافات) را به حداقل برساند در حالی که قدرت تفکیک جزئیات و روشنایی تصویر را افزایش دهد. برای دستیابی به این منظور طیف خاصی از شیشه‌های نوری مورد استفاده قرار می‌گیرند، هر یک با خصوصیات انکسار و پخش متفاوت نور. لذا لنز عکاسی دارای ساختار پیچیده‌ای است. شامل یک سری از عناصر با اشکال متفاوت ساخته شده از شیشه‌های مختلف جهت خنثی سازی انحرافات. در واقع لنزی با فاصله کانونی نرمال دوربین معمولاً بین 5 تا 8 عنصر دارد. نوع قرارگیری و محوریت این عناصر در استوانه فلزی لنز بسیار مهم است، در صورت افتادن یا ضربه خوردن لنز به هم می‌ریزند.
آنچه عکاسان و سازندگان دوربین فاصله کانونی لنز «نرمال» می‌نامند، لنزی است با فاصله کانونی تقریباً مساوی قطر قطع تصویر دوربین.
انواع لنزها:
قدرت و کیفیت لنزها به عوامل گوناگونی بستگی دارد که مهمترین آنها فاصله کانونی و عدد دیافراگم است. فاصله کانونی برحسب میلی متر است و در واقع موثر در زاویه دید لنز می‌باشد. هرچه فاصله کانونی لنز کمتر باشد، لنز زاویه دید بازتری دارد و به اصطلاح، لنزی وایدتر است و هر چقدر فاصله کانونی بیشتر باشد زاویه دید کوتاهتر خواهد بود. برخی از لنزها فاصله کانونی ثابتی دارند و برخی دیگر متغیرند، لنزهایی که فاصله کانونی متغیر دارند انعطاف پذیری بیشتری دارند و عکاس راحت‌‌تر می‌تواند کادربندی کند. در مقابل لنزهای با فاصله کانونی ثابت، کیفیت بالاتری دارند. مهمترین قسمت تشکیل دهنده هر دوربین، لنز آن است چون کیفیت لنز تاثیر مستقیم بر تصویر خروجی از دوربین دارد. نام لنزها اغلب شامل لیستی طولانی از حروف و اعداد است، که با اینکه جالب و جذاب به نظر می‌رسند اما می‌توانند برای یک عکاس مبتدی کاملا گیج کننده نیز باشند.
لنز نرمال :
عکاسان اغلب در مورد استفاده از لنزهای “معمولی” برای کار خود صحبت می‌کنند. آنچه آنها به آن اشاره می‌كنند عدسی است كه از زمینه دید انسان تقلید می‌كند. به طور کلی، اکثر عکاسان موافقند که فاصله کانونی در حدود 50 میلی متر در یک دوربین فول فریم به عنوان یک لنز طبیعی در نظر گرفته می‌شود. لنز نرمال لنزی است که به بهترین شکل خصوصیات نوری چشم انسان را تقریب می‌زند. به عبارت دیگر تصاویری که با لنزهای نرمال گرفته می‌شود بیشترین شباهت را به آنچه که در دنیای واقعی می‌بینیم دارد. این موضوع هیچ ربطی به دیافراگم ندارد، بلکه کاملاً وابسته به فاصله‌ی کانونی لنزها است.فاصله کانونی لنز نرمال 35 تا 55 میلی متر است.
لنز زوم:
لنز زوم یکی از رایج ترین انواع لنزهایی است که طیف وسیعی از عکاسان استفاده‌اش می‌کنند. این لنز برای عکاسی از افراد در خیابان‌ها گرفته تا حیات وحش بسیار مناسب است. لنزهای زوم بسیار کاربردی هستند و مشهورترین آنها لنزهای 70-200 میلیمتری است که مشاهده می‌کنید. این لنز به عنوان مثال توسط عکاسان مراسم عروسی، عکاسان ورزشی استفاده می‌شود. لنزهای زوم فاصله کانونی متغیر دارند، بنابراین به عنوان مثال با یک لنز 70-200 میلی متر، می‌توانید از 70 میلی متر تا 200 میلیمتر بزرگنمایی کنید. اگر در سفر کم نور هستید، می توانید لنزهای زوم با دامنه بسیار بیشتری مانند 18 – 270 میلیمتر را استفاده کنید این لنز به شما امکان می‌دهد هم از نزدیک و هم از فاصله دور عکس بگیرید.
لنز تله فوتو:
لنز تله به لنزهایی گفته می‌شود که فاصلهٔ کانونی آنها از قطر تصویری که روی فیلم تشکیل می‌دهند بلندتر است، به عبارت دیگر هر لنزی که فاصله ی کانونی آن از فاصلهٔ کانونی لنز نرمال دوربین بلندتر باشد، برای آن دوربین لنز تله محسوب می‌شود. این لنزها به دو گونه ی لنز تله کوتاه و لنز تله بلند تقسیم می شوند که لنزهای تله کوتاه در محدودهٔ 85 تا 250 میلی متر و تله‌های بلند از 300 تا 1000 میلی متر هستند. هر دو گروه این لنزها کاربرد زیادی در عکاسی ورزشی و عکاسی حیات وحش دارند. زاویهٔ دید لنزهای تله بسته تر از زاویهٔ دید چشم انسان است و میدان دید محدودی دارند و در حقیقت هرچه بزرگ تر شوند، محدودیت میدان دید آنها هم بیش تر می‌شود. لذا این لنزها فضای بسته تری از صحنهٔ عکسبرداری را روی فیلم ثبت می‌کنند.به همین دلیل هم عملکرد این لنزها به گونه‌ای است که پرسپکتیو صحنه را به ظاهر فشرده تر از حد معمول آن می‌سازند. در نتیجه اجزای تصویری که تشکیل می‌دهند به نظر بزرگ تر می‌آید و فاصلهٔ بین آن ها نیز کمتر از حد معمول می‌شود.
عمق میدان لنزهای تله به مراتب کمتر از عمق میدان سایر لنزهاست، به طوری که گاهی فقط چند سانتی متر از میدان دید جلوی دوربین در محدودهٔ وضوح لنز قرار می‌گیرد. این امر یکی از ویژگی‌های زیبا و خاص لنزهای تله به شمار می‌شود، زیرا این تمهید برای برجسته و متمایز کردن موضوع اصلی از محیط اطراف آن یا شاخص کردن قسمتی از جزئیات صحنهٔ عکسبرداری کاربرد بسیار خوبی دارد. لنزهای تله از نظر مشخصات فیزیکی، سنگین تر و بلندتر از لنزهای نرمال هستند و به همین دلیل هم تله های بسیار بلند، جایگاه ویژه‌ای برای نصب تک پایه یا سه پایه دارند.
در ساختمان این لنزها چندین گروه از عدسی‌های مختلف بطور شناور بکار رفته است که این امر تغییر فاصلهٔ کانونی را امکان پذیر می‌سازد. این لنزها را با دو عدد کوتاه ترین و بلندترین فاصلهٔ کانونی آنها مشخص می‌کنند، برای نمونه یک لنز زوم 135-18 میلی متری، امکان استفادهٔ پیوسته از تمام فواصل کانونی بین 18 تا 135 میلی متری را فراهم می‌کند، بدین ترتیب، یک لنز زوم به تنهایی کار چندین لنز را انجام می دهد.
لنزهای سوپر تله فوتو:
لنزهای دوربین سوپر تله فوتو، لنزهایی هستند که فاصله کانونی آنها به بیش از ۳۰۰ میلیمتر توسعه یافته است. این نوع لنزها به شکلی کاربردی اجازه می‌دهند که به چیزهایی که از شما بسیار دور هستند، بدون جابجایی فیزیکی نزدیک شوید. قیمت لنزهای سوپر تله فوتو بسیار بسیار گران است. به جز مواردی که شما یک عکاس حرفه ای و جدی در زمینه حیات وحش یا ورزشی باشید، احتمالاً هرگز نیازی به این نوع لنز نخواهید داشت.
لنز واید:
لنز واید به لنزهایی گفته می‌شود که فاصلهٔ کانونی آنها از قطر سطح حساس عکاسی (نگاتیو یا سنسور) کوتاهتر باشد.این لنزها زاویهٔ دید بازی را در اختیار عکاس قرار می‌دهد و از پرمصرف‌ترین لنزها نزد عکاسان هستند و برای عکاسی منظره و عکاسی معماری استفاده می‌شود. از این لنز در مکان‌هایی که امکان عقب رفتن عکاس برای قرار گرفتن تمام سوژه مورد نظر در کادر نباشد کاربرد مناسبی دارد و با استفاده از این لنز می‌توان فضای بیشتری را در عکس جای داد. این لنزها بیشتر برای عکس برداری از مناظر، مجالس، تاسیسات صنعتی، آثار باستانی و به طور کلی جاهایی که به وسعت میدان دید لنز نیاز است، کارایی بسیار خوبی دارند و استفاده از این لنزها در یک مورد اصلاً مناسب نیست و آن هم عکاسی پرتره‌است، زیرا برای عکاسی با لنزهای زاویهٔ باز، نزدیک شدن بیش از حد به موضوع است که این کار، اعوجاج شدید تصویر را به همراه خواهد داشت. عمق میدان وضوح این لنزها به مراتب بیشتر از سایر لنزهاست، به طوری که در بسیاری از شرایط تا فاصلهٔ بی‌نهایت لنز در وضوح دائمی لنز قرار می‌گیرد.
لنز سوپر واید:
لنزهای سوپر واید (آلترا واید) لنزهایی تا دامنه 24 میلی مترجزء لنزهای واید محسوب می شوند. لنزهای سوپر واید از این رنج کمتر هستند و حتی تا 12 میلی متر هم ساخته می شوند اما رنج رایج در این گروه 16 میلی متر است. این لنزها هم در موارد گفته شده کاربرد بیشتری دارند.
لنز پرایم:
لنزهای پرایم دارای یک محدوده کانونی ثابت هستند، به این معنی که شما نمی‌توانید بزرگنمایی یا کوچک‌نمایی کنید. مزیت اصلی لنزهای پرایم این است که فقط در یک فاصله کانونی تخصص دارند. به عبارت دیگر، برخلاف لنز بزرگنمایی که می‌تواند در بسیاری از موارد استفاده شود، آنها به خوبی تنظیم می‌شوند تا یک نوع خاص از عکس را ارائه دهند. به همین دلیل، لنزهای پرایم تصاویر به مراتب بالاتری از لنزهای بزرگنمایی تولید می‌کنند ، اما باید بدانید که در چه موقعیتی می‌توانید از آنها استفاده کنید. به عنوان مثال لنز پرایم 50 میلیمتری برای عکاسی پرتره بسیار مناسب است، زیرا فاصله کانونی تا حد ممکن به چشم انسان نزدیک است. از طرف دیگر، یک لنز پرایم 35 میلی متری معمولاً به بهترین وجه توسط عکاسان منظره و یا خیابانی استفاده می‌شود.
لنز ماکرو:
لنزهای ماکرو برای اینکه به شما اجازه دهند تا کاملاً به سوژه عکاسی خود نزدیک شوید و این سوژه بخش اعظمی از فریم را که به وسیله یک لنز دوربین نرمال مقدور نیست اشغال نماید طراحی شده‌اند. لنزهای ماکرو در تبلیغات، حشرات، عکاسی از خوراکی‌ها کاربرد داشته و به همان میزان در عکاسی طبیعت نیز به کار می‌روند.
لنز ماکرو در جایی که عکاس نیاز دارد به سوژه عکاسی خود نزدیک‌تر شده تا جزییات آن را به تصویر بکشد کاربرد دارد. لنزهای ماکرو برای گستره‌ای از انواع دوربین عکاسی شامل: دوربین های عکاسی حرفه ای یا DSLR ها، دوربین‌های عکاسی بدون آینه و حتی دوربین‌های موبایل و دوربین‌های خانگی ساخته شده اند.
لنز تیلت شیفت:
لنزهای دوربین تیلت شیفت به شما امکان کنترل سطح صاف فوکوس در عکستان به وسیله خم کردن زاویه لنز وابسته به سنسور را فراهم می آورند. این نوع لنز عمدتاً برای کار با دوربین‌های عکاسی حرفه‌ای ۳۵ میلیمتری و به همین شکل در دوربین‌های متوسط ساخته شده‌اند. این نوع لنز به شکل متداول در عکاسی خوراکی‌ها و معماری کاربرد دارد. در این نوع عکاسی‌ها ، کنترل سطح صاف فوکوس یا مشاهده به هم پیوستگی خطوط مهم بوده و همچنین لنز تیلت شیفت به عنوان یک ابزار هنری در عکاسی پرتره نیز معروفیت بیشتری نسبت به بقیه لنزها دارد.
قیمت لنزهای تیلت شیفت ارزان نیست و یادگیری نحوه استفاده درست از آن نیاز به تمرین بسیار دارد. در نتیجه ما پیشنهاد می کنیم که یک چنین لنزی را پیش از اقدام به خرید، اول قرض گرفته (یا اجاره نمایید)، تا مطمئن شوید که ارزش سرمایه گذاری برای خریدش را دارد.
لنز چشم ماهی (لنز فیش آی):
لنزهای دوربین فیش‌آی (چشم ماهی)، لنزهایی با زاویه خیلی باز هستند که انحنای قابل توجهی ایجاد نموده و عکس‌هایی به وجود می‌آورند که تقریباً نیمه منحنی به نظر می‌رسند. با این حال می‌توانید این نوع لنز دوربین عکاسی را در انواعی از موضوعات عکاسی شامل عکس‌هایی که بیشترین استفاده را از آن برای فوکوس روی مناظر و عکاسی ورزشی یا تولید ویدئو انجام می‌دهید بکار ببرید. لنزهای دوربین چشم ماهی برای گستره‌ای از انواع دوربین‌های عکاسی شامل دی اس ال آرها، دوربین‌های عکاسی بدون آینه و حتی دوربین‌های موبایل و دوربین‌های خانگی ساخته شده‌اند.
مراقبت از لنز:
لنز مهمترین قسمت دوربین است. حفاظت سطوح شیشه‌ای آن از اهمیت بالایی برخوردار است. این کار را روی دوربین می‌توان با درپوش لنز یا فیلتر انجام داد. از حمل دوربین بر شانه یا درون کیفی با وسایل پخش شده بدون داشتن حفاظی برای لنز اجتناب کنید. یک نقطه ریز بر لنز تقریباً بی اهمیت است، فقط مقدار ناچیزی روشنایی را کم می‌کند، ام اثر چربی انگشت، خراش‌ها یا لایه‌ای از خاک، نور را متفرق و پخش می‌کند، در نتیجه از کنتراست و جزئیات تصویر می‌کاهد.
بهترین راه برای از بین بردن گرد و خاک، دمیدن هوا با یک فرچه دمنده یا روبیدن آرام آنها به حواشی لنز است. آثار چربی و لکه‌ها خشک شدۀ آب باید به وسیلۀ پارچۀ نرم آغشته به محلول شست‌و‌شوی لنز پاک شوند.
فهمیدن اینکه چه زمانی باید پول زیاد (و گاهی مبالغ خیلی خیلی زیاد) برای این نوع لنزها پرداخت کرد آسان نیست و بستگی بسیار به اهمیت این تغییر بر روی عکس‌ها و در نهایت فعالیت شما خواهد داشت. در مجموع به یاد داشته باشید که یک لنز بهتر به صورت خودکار عکس‌های بهتری نمی‌گیرد. این وسیله می‌تواند به شما در گرفتن عکس‌های با کیفیت‌تری کمک نماید، اما در نهایت این شما هستید که عکس را ثبت می‌کنید.
در دوربین دیجیتال با هربار عوض کردن لنز، مقداری غبار وارد بدنهٔ دوربین می‌شود و روی سنسور می‌نشیند. این مسئله در دراز مدت کیفیت تصاویر را کاهش می‌دهد، بنابراین در تعویض لنز باید احتیاط کرد. هر لنزی را نمی‌توان به هر دوربینی متصل کرد، زیرا پایه‌های کنترلی لنز که برای برقراری ارتباط با سیستم الکترونیکی دوربین بکار می‌روند و همچنین محل اتصال فیزیکی لنز با دوربین، در دوربین‌ها و مدل‌های مختلف تفاوت دارند.
منبع: www.photoguard.co.uk
