شیوه های نگاه

شیوه های نگاه

نویسنده: جان برگر

مترجم: دکتر هوشمند ویژه

ناشر: بهجت

نوبت چاپ: اول/1390

سال هاست توهم بی طرفی در هنر، بسیاری را وسوسه کرده است. مورخ هنری که تصور می کند بدون آلوده شدن، در حال گذر از باتلاق ایدئولوژی های جامعه خویش است در واقع آلوده ایدئولوژی خطرناک تری به نام “بی طرفی” شده است. زیرا برخلاف ظاهر گاه نه چندان دل انگیز دیگر ایدئولوژی ها، این یکی تر و تمیز به بدن می چسبد و این توهم را می سازد که مورخ، بی طرفانه به اثر هنری نگاه می کند. همیشه و در هر وضعیت، اتخاذ موضع خنثی به نفع یک طرف ستیز تمام خواهد شد؛ که آن طرف معمولاً حاکم نام دارد. تنها زخم کاری بر هیولای نهاد قدرت، شرکت در امر مشترک و همگانی و اتخاذ موضعی مشخص است. بی موضع بودن تنها راه را بر ورود فاشیسم باز می کند. هیچ گاه تأثیر نهاد قدرت بر اثر هنری (یا بالعکس) از میان نرفته است. به زبانی دیگر، همواره سیاست در اثر هنری نقش ایفا کرده است؛ چه در گذشته که نهادهایی چون کلیسا و دربار و چه امروز که موزه ها، دلالان و گالری ها این وظیفه، یا بهتر بگوییم این تجارت، را به دست گرفته اند. هر مورخ یا منتقد هنری که ادعای بی طرفی کند به نفع حاکم کنار کشیده است.