شیرین نشاط، عکاس زن ایرانی
شیرین نشاط (م. 1336 قزوین) هنرمند مطرح دوران معاصر هنر ایران به شمار می‌رود، به گونه‌ای که نام وی در بسیاری از کتاب‌های درسی تاریخ هنر در دانشگاه‌های معتبر دنیا مطرح شده است. شهرت وی بیش‌تر به دلیل سبک خاص و نگاهی نو به رویکردهای اجتماعی بوده که بسیار مورد توجه مخاطبان و نقادان این حرفه قرار گرفته است.
فیلم صحبت‌های شیرین نشاط در برنامه‌ی تد تاک را در یوتیوب شوت‌شات ببینید.
نشاط برای ادامه تحصیل در سن ۱۷ سالگی به آمریکا سفر کرد. او سپس در دانشگاه کالیفرنیا در رشته هنر مشغول به تحصیل شد. پدر وی فیزیکدان و مادرش خانه‌دار بود. شیرین نشاط می گوید که پدرش همیشه یکی از طرفداران سبک و سیاق زندگی غربی بوده و آرام آرام این علاقه سبب شد که پدر و مادرش با سنت‌ها و ارزش‌های شرقی بیگانه شوند. او می‌افزاید آنها هویتی را به دست آوردند که در خور موقعیت اجتماعی آنها بود. نشاط دوران تحصیل خود را در مدرسه‌ی کاتولیک‌ها در تهران گذراند؛ تجربه‌ای که از آن با عنوان «غربی سازی» یاد می‌کند. پدر او همواره دخترانش را به مستقل شدن، ریسک پذیری و دنیا دیده شدن تشویق می کرده است. از یک سو علاقه به غرب و از سوی دیگر ( از طرف خانواده مادری) علاقه و پای بند بودن به سنت ها باعث شد که شیرین نشاط توجه ویژه‌ای به موضوع هویت داشته باشد. وی این دید متفاوت خود را در عکس‌ها و فیلم‌هایش به نمایش می‌گذارد. شیرین زندگی خود در غرب را با عنوان «تبعید خود خواسته» می‌خواند.
او هنگامی که پس از سال‌ها به کشور بازگشت تغیرات بسیاری را در مردم و فرهنگ آنها احساس کرد. تغییراتی که به گفته‌ی وی هم جالب و هم ترسناک بودند. او نه تنها در بین دو فرهنگ قرار گرفته بود (دو فرهنگ متفاوت) بلکه حس نوستالژی و تفاوت مردم و فرهنگ در این سالیان را نیز کاملا حس می کرد. در کارهای وی تضاد و دوگانگی کاملا مشهود است. برای نمونه در عکس‌هایش از قطب‌های کاملا متضاد استفاده می کند؛ مانند تقابل زن و مرد، سیاهی و سفیدی، مرگ و زندگی.
او هم‌چنین در آثارش از شعرهای شاعران زن معاصر ایرانی استفاده می‌کند که اغلب این شعرها روی عکس مربوط به زنان نوشته می‌شود. یکی از نکاتی که کارهای نشاط را متفاوت و زیبا می‌کند، حس قدرتی است که در عکس‌هایش موج می زند. مانند دستهای گره خورده به هم و زن و اسلحه که شاید به گونه‌ای قدرت و جنسیت را به زیر سوال می‌برد. اما این قدرت در بیش‌تر عکس‌ها با نگاه‌های خیره و گاه محزون زن‌ها گره خورد که بیان‌گر جایگاه اجتماعی زنان و پذیرفته شدن این جایگاه توسط آنها است.