آناهیتا قباییان مدیر گالری راه ابریشم

آناهیتا قباییان از بازار عکس ایران صحبت می‌کند؛

آناهیتا قباییان، فارغ التحصیل دکترای تاریخ و کارشناس ارشد علوم کامپیوتر در مدیریت اقتصادی و اجتماعی است. وی بنیان گذار گالری «راه ابریشم» است که نزدیک به دو دهه است تأسیس شده و بیشتر تمرکزش بر آثار هنری عکاسی است. گالری راه ابریشم در حراج‌هایی مثل کریستیز، ساتبیز، فیلپکس و بونامنز شرکت کرده و آثاری را برای فروش گذاشته و در سال 2020 نشان شوالیه فرهنگ و هنر فرانسه به آناهیتا قباییان اهدا شد. پیشتر در ایران شخصیت‌هایی چون محمدرضا شجریان (خواننده)، دکتر حسابی، عباس کیارستمی (کارگردان و عکاس)، داریوش شایگان (نویسنده و شاعر بود)، لیلا حاتمی (بازیگر)، یدالله رویایی (شاعر)، شهرام ناظری (خواننده)، محسن مخملباف (کارگردان)، پری صابری (کارگردان تئاتر و نمایشنامه‌نویس)، اصغر فرهادی (کارگردان) و محمدعلی سپانلو (شاعر و مترجم ایرانی) نشان شوالیه را دریافت کرده‌اند.

در رابطه با تأسیس راه ابریشم:

من از فرانسه به ایران برگشته بودم تا درباره‌ی موضوعی که روی آن کار می‌کردم، تحقیق بیشتری انجام دهم. موضوع مورد نظر من مربوط بود به سال‌های قبل از انقلاب. بعد تحقیق به سال‌های بعد از انقلاب کشیده شد و کم کم بدون اینکه خودم بخواهم، به این نقطه رسیدم که در ایران عکاسی یکباره یک رونق عجیب و غریبی پیدا کرده و کار عکاسان ایرانی را حیرت‌آور دیدم. با توجه به اینکه از قبل هم از عکاسی خوشم می‌آمد فکر کردم یک گالری تخصصی عکس به وجود بیاورم و با نمایشگاهی از آثار عباس کیارستمی شروع به کار کردیم و از روز اول هدف گالری ما این بود که کار عکاسان ایرانی را معرفی کنیم. البته این کار همیشه کار تفننی من بوده و خواهد بود و با وجود تمام زمانی که روی آن می‌گذارم، اصلا شغل اصلی من نیست و امورات من با آن نمی‌گذرد و نخواهد گذشت. فقط هر چه از این کار درآمد کسب می‌شود، صرف خودش می‌شود تا گالری بتواند به کار خود ادامه دهد.

چه چیز حیرت‌آوری در کار عکاسان ایرانی دیدید؟

من به این موضوع اعتقاد دارم که چشم عکاسان ایرانی، چشم خاصی است. به عبارت بهتر انگارعکاسی جانشین شعر ایران شده و به همان شکل نگاه خاصی به دنیا دارد. انگار در این چند سال اخیر همه به جای تکلم دارند با چشم شان یک پیغامی را رد و بدل می‌کنند و دنیا را متوجه خودشان می کنند. این موضوع تنها توجه من را به خودش جلب نکرده است. قبل از اینکه به ایران برگردم، با یک استاد معروف در دانشگاه علوم سیاسی پاریس  به نام Olivier Roy صحبت می‌کردم. او به من گفت نگاه کن در فرانسه چند عکاس برجسته ایرانی هست. مثلا عباس عطا، رضا دقتی، آلفرد یعقوب زاده، ایزابل اشراقی و دیگرانی که اضافه شده‌اند. به من گفت برو سر و گوشی آب بده ببین چطور است که عکاسان ایرانی اینقدر نگاه خاصی دارند و توجه همه را به خودشان جلب می‌کنند و عکس‌های جالبی می‌گیرند.

چه اتفاقی باید رخ بدهد تا بازار عکس داخل ایران تکانی بخورد؟

نمی‌توانم به طور دقیق بگویم ولی بالاخره ایران کشور سنتی است و عکاسی هنر جدیدی است هنوز برای ایرانی‌ها این موضوع  جا نیفتاده که چگونه می‌شود کسی با فشار یک دکمه مخصوصا اگر برنامه دوربین روی اتوماتیک باشد، یک اثر هنری به وجود بیاورد. برای ما ایرانی‌های نسبتا سنت پسند، نقاشی که یک هنر بسیار بسیار قدیمی‌تر است بیشتر به عنوان هنر شناخته شده تا عکاسی و بدتر از آن پرفورمنس یا ویدئو یا اینستالیشن. ولی اینکه چه اتفاقی باید رخ بدهد، باید بگویم هر وقت چیزهای دیگرمان معادل کشورهای پیش رفته شد و بقیه بخش‌های اقتصادی‌مان به آن شیوه پیش رفت، می‌توانیم امیدوار باشیم که در عکاسی هم  بازاری معادل بازار آن کشورها به دست بیاوریم. و من امروز، به طور قطع می‌توانم بگویم که در کوتاه مدت به وجود نخواهد آمد.

(منبع ویدئو آرته باکس است)